کره زمین بزرگ وایلد؛ کره توخالی با نقشه ای درونی - مرکز فروشگاهی

به گزارش مرکز فروشگاهی، کره وایلد، که سالانه بیش از 1.2 میلیون بازدیدکننده داشت، به جای آنکه جغرافیای زمین را رویش داشته باشد، آن را در درون خود جا داده بود.

جیمز وایلد (James Wyld)، نقشه کش معروف بریتانیایی و عضو سابق مجلس، برای پیشبرد کار نقشه کشی اش ایده درخشانی داشت. سال 1851، نمایشگاه بزرگی در پارک هاید لندن برگزار می شد که در آن افراد برجسته صنعتی، دانشمندان و هنرمندان از سراسر دنیا به همراه اعضای خاندان سلطنتی شرکت می کردند. وایلد فکر کرد اگر بتواند مدل بزرگی از کره زمین با جزئیات دقیق از جغرافیای آن برای نمایشگاه بسازد، آنگاه شانسش برای معامله های کاری نو و فروش بیشتر افزایش خواهد یافت.

او با این ایده سراغ شورای سازمان دهی نمایشگاه رفت، اما وقتی فهمید عمارتی که برای نمایشگاه بزرگ در نظر گرفته شده (کاخ کریستال) کوچک تر از آن است که طرح 18 متری اش را در خود جا دهد، ناامید شد. علاوه بر آن، سازمان دهندگان نیز خیلی مایل نبودند تا نمایشگاه را وسیله ای برای ارتقا کاری وایلد قرار دهند و خلاصه پیشنهادش رد شد.

وایلد، که به این راحتی ها بیخیال طرحش نمی شد، در پی جای دیگری گشت و آخر میدان لستر (Leicester square) را برای عملی کردن پروژه اش مناسب یافت. پس از یک رشته مذاکرات پیچیده با صاحبان باغ ها، اجازه ساخت کره زمین و نگهداری در آنجا به مدت 10 سال داده شد.

به محض امضای قرارداد، کار ساخت کره زمین شروع شد. کار ساخت سازه تحت نظارت ادوارد ولش (Edward Welch)، طراح پروژه، و 300 کارگر انجام شد.

کره بزرگ وایلد یک کره معمولی نبود. کره توخالی بود و به جای آنکه جغرافیای زمین بر سطح بیرونی اش باشد، بر سطح درونی بود. سکوهایی، که در درون کره با پله به هم وصل بودند، به بازدیدکنندگان اجازه می دادند درون این نقشه ی بزرگ قدم بزنند و از تماشا کوه ها و رودخانه هایی که با نقوش برجسته تعیین شده بودند، حیرت زده شوند. نقشه در مقیاس تعیینی ساخته شده بود، اما زاویه عمودی آن را بزرگ نموده بودند تا پدیده ها محسوس شوند.

زمین های حاصلخیز را با رنگ سبز و بیابان ها را با رنگ زرد شنی تعیین کردند. آتشفشان ها، که به طور چشمگیری در حال فوران بودند، را با پشم کتان رنگ شده تزئین کردند تا نشان دهنده مواد مذاب و دود باشد. کوه های برفی را نیز با کریستال های سفید مزین کردند که به خوبی در نور گاز می درخشید.

دقت کره در حد دقت نقشه های قرن نوزدهم بود البته با این استثنا که قطب جنوب در آن غایب بود. با وجود گزارش هایی از 30 سال پیش از آن درباره یخ های قطبی، این سرزمین بزرگ جنوبی در آن موقع تقریباً ناشناخته بود و وایلد نیز آن را نادیده گرفت.

کره به سرعت به چشم آمد و در حد نمایشگاه بزرگ معروف شد. وایلد این موفقیت را به تنهایی به دست آورد و نمایشگاه و دست اندرکاران آن هیچ نقشی در آن نداشتند. بیشتر بازدیدکنندگان نمایشگاه به تماشا کره معروف وایلد نیز رفتند. پس از خاتمه نمایشگاه، تعداد بازدیدکنندگان کره به طور ناگهانی سقوط کرد اما در سال 1853 همچنان سالانه 1.2 میلیون نفر بازدیدکننده داشت.

در اواسط دهه 1850، سازه کم کم برای مردم عادی شد و از جذابیت افتاد؛ به طوری که وایلد ناچار شد برنامه ها و نمایش های متنوعی در آن برگزار کند تا مردم جذب شوند.

قرارداد وایلد برای استفاده از مکان در سال 1862 به خاتمه رسید. پس از آن، سالن نمایش برداشته شد و قطعات کره نیز به فروش رفت.

کره بزرگ وایلد اولین پروژه از این نوع نبود؛ در سال 1664، کره توخالی کوچکی برای فردریک سوم، دوک دانمارکی هلشتاین-گترپ (Holstein-Gottorp)، ساخته شد. بعلاوه کره مشابهی در دهه 1820 در پاریس بنا شد. اما کره وایلد بزرگ تر و محکم تر از سازه های کاغذی سوار بر اسکلت فلزی در پاریس بود.

تا سال 1935 هیچ چیزی مشابه کره وایلد ساخته نشد. سال 1930، انجمن علوم مسیحی در بوستون آمریکا کره ای شیشه ای با ارتفاع 9 متر به نام ماپاریوم (Mapparium) ساختند. درون این بنا، درست شبیه کره وایلد، نقشه دنیا طراحی شده و می توان از روی پلی که قطر کره را قطع می نماید مشاهده کرد.