تراژدی مکبث؛ دنزل واشنگتن در اقتباس تماشایی جوئل کوئن - مرکز فروشگاهی

به گزارش مرکز فروشگاهی، تراژدی مکبث (The Tragedy of Macbeth) فیلم نو جوئل کوئن است که این روزها پس از نمایش در جشنواره فیلم نیویورک 2021 تحسین گسترده منتقدان انگلیسی زبان را برانگیخته است.

جوئل کوئن همواره همراه با برادرش ایتن کوئن به کارگردانی آثار سینمایی می پرداخت و نام این دو برادر به اسم سازندگان تعدادی از شاخص ترین فیلم های چنددهه گذشته به یاد مانده است. این اولین فیلمی است که یکی از این برادران بدون همراهی دیگری جلوی دوربین برده است.

تراژدی مکبث اقتباسی است از اثر معروف ویلیام شکسپیر و بازیگرانی چون دنزل واشنگتن، فرانسیس مک دورمند و کوری هاکینز را در نقش های اصلی به خدمت گرفته است.

تراژدی مکبث داستان یک لرد اسکاتلندی را روایت می نماید که به وسیله سه جادوگر متقاعد می گردد پادشاه بعدی اسکاتلند خواهد بود؛ او در راستا رسیدن به این هدف از حمایت های همسر جاه طلبش برخوردار است.

نگاهی به مجموعه نقدهایی که درباره این اثر سینمایی نوشته شده نشان می دهد تمام منتقدان نگاهی رضایت بخش نسبت به فیلم داشته اند. آنالیز مجموعه نقدهایی که در وبسایت راتن تومیتوز جمع آوری شده که به 22 نقد می رسد رضایت 100 درصدی منتقدان را نمایش می دهد. بعلاوه 12 نقد در وبسایت متاکریتیک گردآوری شده که هر 12 مورد مثبت بوده و نمره متای 90 را برای این فیلم به ثبت رسانده است.

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به بخش هایی از نقدهایی که درباره تراژدی مکبث به وسیله منتقدان انگلیسی زبان منتشر شده اند.

گاردین - پیتر بردشاو

امتیاز: 100 از 100

هدف از ساخت یک اقتباس دیگر از مکبث چیست؟ چندان زمان زیادی از اقتباس بزرگ واقع گرایانه جاستین کرزل از این نمایشنامه با بازی مایکل فاسبندر و ماریون کوتیار نگذشته است. خب، می توان گفت همواره ساخت یک اقتباس دیگر می تواند موضوعیت داشته باشد اگر فیلم همانند این اثر سینمایی مجذوب نماینده و از نظر بصری درخشان از کار دربیاید.

جوئل کوئن که این بار بدون برادرش ایتان فیلم می سازد کابوس سیاه و سفیدی خشن و منجمدنماینده را کارگردانی نموده است.

تراژدی مکبث با چارچوب بندی درام به شیوه ای تئاتری و سبک پردازی شده (یک تجربه مهیب آگورافوبیک که در آن بدن ها و صورت ها از درون مه سفید غلیظ ظاهر می شوند) کوشش نموده ما را به زبان واقعی نمایشنامه بازگرداند.

تمهیدات بصری کوئن ها وجوه مشترکی با سینماگرانی چون کوروساوا و ولز و البته سایه هایی از جریان اکسپرسیونیستی آلمان دارد. در واقع فیلم به شکلی کاملا طبیعی و نه به اسم نوعی تفسیر مصنوعی شبیه به درام های جنایی دهه های 1930 و 1940 است.

هالیوود ریپورتر - دیوید رونی

امتیاز: 90 از 100

خشمگین و رها، احساساتی و رادیکال، برداشت ساده جوئل کوئن از نمایشنامه مکبث به سرعت برای خود صندلی یکی از جسورانه ترین اقتباس های مدرن از نمایشنامه های شکسپیر را به دست آورده است. تراژدی مکبث یک بازخوانی قدرتمند و بسیار شفاف است که با طراحی سبک پردازی شده و تصاویر سیاه و سفید استادانه مخاطبان را جذب می نماید و بافت سیاه قلم مانند آثار کارل تئودور درایر (کارگردان برجسته دانمارکی) را تداعی می نماید.

این جنبه بصری باعث می گردد حضور فیلم بردار فرانسوی اثر برونو دلبونل همانقدر ضروری به نظر برسد که حضور بازیگران خوب فیلم. به این ترتیب عناصر متافیزیکی طرح داستانی، جادوی سیاه و متراکم بودن زمان همه به نوعی درون تاروپود زیبایی شناختی فیلم تنیده شده. البته همین نکته را هم می توان درباره استفان دشانت طراح صحنه تراژدی مکبث گفت که چشم انداز ای اسکاتلندی را در استودیوهای لس آنجلس برپا نموده؛ چشم انداز ای با نماهای بیرونی خشن و سرد، قصرهایی مهیب که معماری هندسی نقاشی های فراطبیعی جورجو د کیریکو را با آن سایه های بلند و عمیقش به یاد می آورد که ظاهری تهدیدنماینده دارند گویا می خواهند شخصیت ها را ببلعند.

ورایتی - اوون گلایبرمن

امتیاز: 90 از 100

جوئل کوئن در 18 فیلمی که همراه با برادرش ایتان ساخته است بارها و بارها ثابت نموده برای او تقریبا همانند تمام فیلم سازان مستقل چهاردهه گذشته دنیا سینما، دنیا بصری اثر واجد بعضی جنبه های فتیشیستی است. وسواس برادران کوئن در ارائه داستان به وسیله تصاویری به دقت سازماندهی شده که در آن هر نما به دقت قاب بندی شده، طراحی صحنه حالتی مشابه ماکت های سه بعدی دارد و محل های قرارگیری دوربین، برش ها و پویایی های فضا همه و همه باعث ایجاد رویه ای مشابه با یک رمان گرافیکی بسط و شدت یافته می گردد؛ گویا برای برادران کوئن اساسا همین ها علت اصلی فیلم سازی به حساب می آیند.

پس تعجبی ندارد که در فیلم سینمایی تراژدی مکبث، اقتباسی از نمایشنامه شکسپیر که اولین اثر به تنهایی کارگردانی شده جوئل کوئن است (اثر افتتاحیه جشنواره فیلم نیویورک)، کوئن تا حد زیادی به موضوع به همین شکل و با همان وسواس های بصری نزدیک شده است.

مه سفید روشن، کلاغ های سیاه در حال غارغار، جادوگری که شبیه ژان دارکی فاسد الاخلاق است؛ همه این ها وضوح مدهوش نماینده یک کابوس را دارند. حداقل برای من (و این را به اسم یک علاقه مند واقعی به زیبایی شناسی آثار برادران کوئن می گویم گرچه صرفا نیمی از آثارشان را دوست دارم) شگفت انگیز است که تصاویر فیلم تا چه حد دارای جنبه های جسمانی، زیرکانه، رسا و دربرگیرنده است.

تراژدی مکبث به صورت سیاه و سفید در ابعاد تصویر 1:1.19 ضبط شده، نسبت ابعاد دوره پایانی سینمای صامت که قابی تقریبا مربعی می سازد. درست همانطور که این شمایل دوران گذشته فیلم سازی را تداعی می نمایند، تصاویر کوئن که در همکاری با برونو دلبونل فیلم بردار و استفان دشانت به اسم طراح صحنه ساخته شده به شما این احساس را می دهد که در حال حرکت درون بخشی از شاداب ترین فصل های تاریخ سینما هستید.

شاید با خود فکر کنید خب که چه؟، حتی موزیک ویدیوها هم می دانند چطور تصاویر مشهور سینمایی را از بافتارشان خارج نمایند و آن را درون یک مخلوط کن پست مدرن پرتاب نمایند. اما در تراژدی مکبث کوئن تنها به تکرار شمایل فیلم های قدیمی نمی پردازد. او فضا را هم دوباره می سازد، آن روحی که زیر سطح تصویر جاری است و حالت روانی آن با سایه هایی که روی قلعه ها می رقصند انگار از درون داستان های پریان بیرون آمده اند؛ فضاهایی که سربر می آورند و در آن یک باریکه نور می تواند شرایط وجودی یک شخصیت را بازتاب دهد.

اسکرین دیلی - استفن ویتی

امتیاز: 70 از 100

با بازی های برجسته دنزل واشنگتن و فرانسیس مک دورمند، تصویر برداری حرفه ای و طراحی صحنه ای چشمگیر، فیلم تراژدی مکبث اثر جوئل کوئن را به سختی می توان قصه ای در نظر گرفت که به وسیله یک ابله نقل شده باشد (اشاره به بخشی از نمایشنامه: زندگی قصه ای است که ابلهی نقلش می نماید، پر از خشم و خروش و هیاهو). اما در واقع می شد که فیلم از خشم و خروش بیشتری بهره ببرد و برای نمایش آن هم از ایده بهتری استفاده کند.

فیلم برداری برونو دلبونل، نوعی فیلم برداری غنی و سیاه و سفید و ابعاد تصویر ابعاد کلاسیک تقریبا مربعی است. فیلم قطعا همه معیارهای یک اثر هنری را برآورده می نماید. اما جوئل کوئن که برای اولین بار بدون برادرش ایتان کار می نماید هیچ سابقه ای در دنیا نمایشنامه و تئاتر ندارد. برعکس کنت برانا که با پیروزیت چندین نمایشنامه را به فیلم تبدیل نموده یا ایان مک کلن (که فیلم نامه نویس و بازیگر فیلم پیروز ریچارد سوم ساخته سال 1995 بود)، کوئن در این فیلم نمی پذیرد که شکسپیر می تواند هم زمان واجد عناصر فکری و سرگرم نماینده باشد.

نتیجه نهایی البته قابل احترام است اما به نظر می رسد بیش از آنکه در پی ایجاد انگیزه در مخاطبان سینمای بدنه اصلی باشد در پی فریفتن طرفداران خاص سینمای برادران کوئن و گروه خاصی از شیفتگان سینما است.