عباس عبدی؛ شلختگی گفتاری مسئولان! - مرکز فروشگاهی

به گزارش مرکز فروشگاهی، عباس عبدی روزنامه نگار و تحلیلگر در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: اگر بخواهیم برای ایران یک ویژگی منحصر به فرد تعریف کنیم که در دیگر جوامع کمتر دیده می گردد، باید بر شلختگی گفتاری ده ها و بلکه صد ها صاحب سخن که هر کدام در یک پستی مسئول هستند انگشت نهاد.

شلختگی گفتاری یعنی حرف های بی معنا زدن یا بیان گزاره های پوچ و این همانی، یا اظهاراتی که مستوجب جرم و مجازات است، یا القای کلماتی که معنای دیگری را به ذهن متبادر می نماید و... انواع و اقسام گزاره های بی معنی و نادرست یا دروغ را می توان برشمرد که اعتبار سخنان آنان را به کلی زایل نموده است. بدتر از همه لحن غیر دیپلماتیک در امور خارجی موجب زیان های فراوان می باشد. لحنی که غالب آن توهین و تحقیر است.

شلختگی گفتاری ناشی از شلختگی فکری و نداشتن سازمان فکری منسجم است که در نهایت به شلختگی رفتاری و عملی نیز منجر می گردد. نکته جالب اینکه هر کس در گفتار بی منطق تر و شلخته تر باشد، از جانب دیگران بیشتر تقلید می گردد! مثل بچه هایی که اگر صد ها کلمه و حرف خوب و متین بشنوند، یکی را یاد نمی گیرند، ولی خدا نکند از دهان یک نفر فحش بشنوند که همواره تکرار می نمایند!

شلختگی گفتاری محصول نوعی انحراف در سیاست است که البته خودش نیز به نوعی این انحراف را تقویت می نماید. شلختگی گفتاری ریشه در عوامل گوناگونی دارد. بی ریشه بودن یا وجود فرهنگ لمپن سیاسی یکی از علل رشد این نوع گفتار است. فقدان پاسخگویی در جامعه، مسئولان را مصون از نظارت می نماید و این به بیان اظهارات غیر مسئولانه آنان یاری می نماید، چرا که متوجه ایراد اظهارات خود نمی شوند. در واقع در غیاب رسانه های مستقل این ادبیات رشد می نماید.

علت دیگر فقدان مرزبندی های تخصصی و حرفه ای است. همه درباره همه مسائل و با هر سطحی از اطلاعات داشته یا نداشته حرف می زنند و هیچ کس هم نیست که از آنان حساب بکشد که تو به دلیل صندلی رسمی، چرا وارد عرصه ای شده ای که ربطی به صندلی رسمی تو ندارد؟ تبعیض در رسیدگی های حقوقی و مصونیت عده ای موجب می گردد که این وضع ادامه یابد و تشدید گردد.

این روز ها دیدم که آقای ظریف که وزیر خارجه کشور است و وزیری فراجناحی نیز باید تلقی گردد لب به اعتراض گگردده و می گوید که: متاسفانه ابزار تبلیغ و حاشیه امن در اختیار دوستان است. طرف به آسانی می گوید ظریف جاسوس است و در مدرسه جاسوسی تربیت شده؛ هیچ اتفاقی هم برایش نمی افتد. می گویند پدربزرگ ظریف عامل بهایی ها و عامل گلوبالیست ها بوده، اما مسجد اعظم قم و مسجد هامبورگ با پول ایشان ساخته شد. می گویند پدر فلانی ساواکی است، آن هم فردی که به گاوصندوق علما معروف بوده. هنگامی که وزیر خارجه تا این حد تحت فشار تبعیض آشکار حقوقی و سیاسی باشد، دیگران جای خود دارند.

روشن است که چنین گویندگانی تحت تاثیر فضای تبعیض آمیز، تربیت و اخلاق درستی پیدا نمی نمایند. از این عوامل گذشته، شاید یک عامل دیگر که مهم است، فقدان آموزش و قدرت تخیل است، در واقع آنان کمتر احتیاج پیدا نموده اند یا یاد گرفته اند که در هر کاری یا سخنی که می خواهند انجام دهند یا بگویند، خود را به جای مخاطب قرار دهند و تخیل خود را فعال نمایند که در صورت جابه جا شدن با او از عمل یا گفتار مشابه خود چه برداشتی خواهند داشت؟ این مهم است که ما هر سخنی می خواهیم بگوییم خود را جای مخاطب قرار دهیم که او چه برداشت و احساسی خواهد داشت. این یعنی قدرت تخیل داشتن.

هزینه هایی که جامعه و مردم ایران از گفتار شلخته بسیاری از مسوولان پرداخت می نمایند، بسیار سنگین است. راه چاره چیست؟ برطرف کردن عوامل مزبور راه چاره است. اضافه بر آن ها آموزش نظری و عملی مهم است. برای آموزش نظری طبعا باید کلاس گذاشت و کتاب معرفی کرد. باید کارگاه های آموزشی و نقد و آنالیز گفتار های شلخته روزانه را گذاشت.

کسی نمی تواند کلمه یا مفهومی را که یک گفت وگوی دو نفری یا جمع محدود محبت آمیز به کار می برد، عینا آن را در فضای عمومی و جلوی رسانه تکرار کند. باید آموزش داد که چگونه تخیل ورزند. آموزش عملی در حقیقت به وسیله فعالیت های حزبی و مشارکت در نهاد های خارج از دولت رخ می دهد. تا هنگامی که چنین نهاد هایی به طور جدی شکل نگیرند این ویژگی منفی حل نخواهد شد. البته اصلاحات ساختاری نیز شرط ضروری است. شفافیت و پاسخگویی، برطرف تبعیضات سیاسی و حقوقی، ارتقای شغلی برحسب صلاحیت و تمایز میان حوزه های گوناگون حرفه ای و تقویت نظارت رسانه ای آزاد، شروط لازم برای محو شلختگی گفتاری است. حتما خواهید گفت که با این توضیحات نباید منتظر حل این مساله باشیم، شاید. ولی باید امیدوار بود.