گولاچ؛ نان ویژه شب های قدر - مرکز فروشگاهی

به گزارش مرکز فروشگاهی، هانی رستگاران ـ مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان ـ با بیان این که ایرانیان باستان همیشه برای مردگان و اموات خود احترام خاصی قائل و همیشه در پی آن بودند که روح درگذشتگانشان در آرامش بوده و از آن ها راضی باشد و می توان گفت که پس از ظهور اسلام نیز این سنت باستانی با رنگ و بوی اسلامی به اجرا در می آید، اضافه نمود: در طول سال ایرانیان به بهانه های مختلف با ذکر نام و یاد اموات و پاسداشت و خیرات برای روح مردگان مراسمی این چنینی را برگزار می نمایند که از آن جمله می توان به روز عرفه یا علفه زنده و عرفه یا علف مرده در روزهای پایانی سال اشاره نمود. پنجشنبه آخر سال نیز شاید شاخص ترین روز برای سهیم کردن مردگان در خوشحالی و خیرات زندگان است که در اقصی نقاط ایران با رفتن به آرامستان ها برگزار می گردد.

او اضافه نمود: آیین برات نیز عنوان مراسمی است که هر ساله در سه شب از شب های قدر در ماه مبارک رمضان و بعلاوه از 12 تا 15 شعبان برگزار می گردد. برات آیینی برای پاسداشت روح مردگان، توجه و یادآوری پیشینیان و درگذشتگان و بهره مندی مردگان از خیرات زندگی است. بعلاوه با برگزاری چنین مراسم هایی یاد و خاطره آن ها در بین اعضای خانواده زنده نگه داشته می گردد و فرهنگ خیرات و صدقه توسعه می یابد.

به گفته این کارشناس ثبت میراث فرهنگی، در طول این سه روز خوراکی های مختلفی به نیت برات خیرات می گردد، اما خوراکی مخصوص و ویژه آن، که در سمنان نیز طبخ می گردد، نان گولاچ نام دارد و سمنانی ها این نان نذری را به نیت شادی روح در گذشتگان در آیین برات تهیه می نمایند و در گورستان ها و بین همسایگان خود تقسیم می نمایند.

رستگاران با بیان این که نان محلی گولاچ با شماره 1115 به نام گولاچ، مهارت نان سنتی آئین برات در سمنان و مهارت پخت آن در تاریخ 30 دی ماه سال 1394 در لیست میراث ناملموس کشور ثبت شده است، درباره شیوه تهیه این نان شرح داد: آرد، زردچوبه، روغن کنجد، دارچین و شکر از مواد اولیه نان گولاچ است. برای تهیه این نان نذری ابتدا زرد چوبه را خوب می سایند و سپس با آب مخلوط می نمایند و با این مایع آرد را خمیر می نمایند و مایه خمیر (خمیر ترش) به آن می زنند. خمیر را می گذارند تا ورم کند. پس از آن خمیر را به چونه های کوچک تقسیم و پهن می نمایند و روی مرزه پهن می نمایند. هرچونه دایره ای با شعاع 20 تا 25 سانتی متر در می آید. سپس روغن کنجد را در ماهی تابه داغ می نمایند و چونه های پهن شده را یکی یکی از پشت و رو در ماهی تابه سرخ می نمایند. وقتی نان سرخ شده را از ماهی تابه خارج کردند مخلوط دارچین و شکر را که از قبل آماده شده روی آن می پاشند.

مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان اضافه نمود: نکته قابل توجه در تهیه گولاچ استفاده از روغن کنجد برای سرخ کردن نان ها است. به گونه ای که قدیمی ها اعتقاد دارند اگر این نان با روغن کنجد سرخ نگردد یا غیر از برات پخته گردد، خیر آن به اموات نمی رسد.